Protein Sentezi
Protein sentezi, hücrenin protein sentezlenmesi amaçlı gerekli olan bir biyokimyasal süreçtir. Bu terim bazen yalnızca protein translasyonu manasında kullanılsa da transkripsiyon ile başlayıp translasyonla biten çok evreli bir süreçtir. Prokaryotlarda ve ökaryotlarda ribozom yapısı ve destekçi proteinler açısından çeşitlilik göstermesine karşın, basit mekanizma korunmuştur.
Protein biyosentezi amaçlı aminoasil-tRNA'ların hazırlanmasında ya da sentez boyunca ATP ve GTP hidrolizi ile dik miktarda enerji harcanır. Bununla Birlikte, hücreler ürettikleri enerjinin kocaman bölümünü protein sentezinde vazife alan yapıları oluşturmak için kullanırlar.
Bu sürecin tipik yanlış oranı 10-4 civarındadır (Her 10000 amino asitten bir yanlış yerleştirilir). Birtakım antibiyotikler protein sentezine müdahale ederek tesir gösterirler. Genetik haber akışında sıra protein sentezine geldiğinde mesajcı RNA (MRNA)'dan yabancı taşıyıcı RNA (TRNA) da devreye girerek ribozomlarda protein sentezi gerçekleşir. MRNA da bulunan kodonların taşıdığı genetik kısa mesaj ribozomlarda hamle adım deşifre edilerek uyumlu amino asitler tRNA aracılığıyla ribozoma getirilir. Hücre sitoplazmasında 20 çeşit aminoasil-tRNAl'arın ribozomda bağlanabilecekleri farklı bölgeler yer alır ve amino asitlerini bırakan tRNA'lar ribozomlardan ayrılırken polipeptid zinciri de sentezlenmiş olurlar. TRNA'lar üstünde bulunan nükleotitlere antikodon ismi verilir. Sözgelişi, UUU biçimde ortaya gelen bir mRNA zincirine uyan tRNA antikodonunun nükleotid sırası AAA şeklindedir.
UUU biçimde bir kodon da fenilalanin isimli aminoasitin şifresidir.
Protein sentezinin kademeleri- Hücre hangi protein molekülüne gereksinim duyuyorsa bu proteinin sentezlenmesi amaçlı öncesinde iki iplikli DNA'nın iplikleri birbirinden ayrılır. Bu ipliklerden biri kalıp misyonu yapar. Parola verici DNA zincirine manalı zincir, diğerine ise tamamlayıcı (Eş) zincir denir.
- DNA üzerinden sentezlenen mRNA, DNA zincirinin manalı ipliğinin bir kopyasını alarak (Transkripsiyon) çekirdek zarındaki porlardan sitoplazmaya geçer. Ribozomun minik aşağı birimine tutunur.
- MRNA minik aşağı birime bağlandıktan ardından iki ribozom ünitesi birleşerek, ribozom aktifleştirilir ve protein sentezine hazırlıklı duruma getirilir. Protein sentezini bir bir ribozom yapabileceği benzeri, çoğu ribozom hemen yan yana gelerek benzer mRNA şifresini birlikte okuyabilirler. Bu vaziyet ek olarak çabuk protein sentezlemek amaçlı yapılır. Meydana Gelen bu ribozom zincirine poliribozom (Polizom) denir.
- Protein sentezini başlatan ikaz mRNA'daki AUG, Metiyonin aminoasidini temsil eden bir şifredir. Ribozom bu kodonu tanır ve protein sentezine buradan başlar.
- Bu arada sitoplâzmadaki aminoasitler ATP enerjisinden faydalanarak aktifleyici enzimler aracılığıyla aktive edilirler. Bu enzimlerin bir yabancı misyonu aminoasitleri taşıyıcı RNA'ya bağlayarak tRNA ~ aminoasit kompleksi ortaya getirmektir.
- Bu tRNA ~ aminoasit kompleksi ribozom ve mRNA'dan meydana gelen komplekse bağlanır. Bu bağlanma sırasında tRNA'ların antikodon ucunda bir aminoasit taşınmaktadır. TRNA'lar ribozomun kocaman aşağı birimindeki bölgeye bağlanır.
- Ribozoma bağlanan tRNA'nın antikodonu ile mRNA'nın kodonları içinde baz çiftleri karşılıklı gelmektedir. Belli Bir Süre olarak da birleşirler. Enzimlerin faaliyeti ile aminoasitler dehidrasyon sentezi neticesi birbirlerine peptit bağlarıyla bağlanırlar. Her iki amino asidin birleşmesi esnasında aradan bir molekül su ortaya çıkar.
- MRNA'nın ribozom üstünde ya da ribozomun mRNA üstünde belli bir istikamette kaymasıyla yepyeni antikodon ve kodonlar karşılıklı gelmektedir. Bu sırada iki. Bir tRNA'da ribozoma ve mRNA'nın iki. Kodonuna bağlanır. Böylelikle polipeptit zinciri başlar.
- MRNA'nın her bir hareketi ile yepyeni bir kodon yükselen polipeptit zincirinin bir yabancı aminoasidini taşıyan yepyeni bir tRNA ile bağlanmak üzere pozisyona girer. Böylelikle protein sentezlenmeye ve molekül oluşmaya başlar.
- Görevi biten tRNA'lar ribozomdan ayrılır. Protein sentezi mRNA üstünde dur kodonları gelinceye denli sürdürür. UAG, UGA, UAA kodonları protein sentezini durduran kodonlardır. (Dur kodonlarından rastgele biri sentezin durması amaçlı yeterlidir.)
- Durdurucu kodonlardan ardından sentezlenmiş ortaya gelen protein ribozomdan ayrılır. Bu sırada mRNA'da serbest kalır. Ribozomun kocaman ve minik aşağı birimleri de birbirinden ayrılır. Hücre aracılığıyla sentezlenen protein, yapısal ve işlevsel olarak da kullanılır.
20.01.2024 10:02:59
Protein Sentezi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
0 Yorum Yapılmış "Protein Sentezi"
Kayıtlı yorum bulunamadı ilk yorumu siz ekleyin
|
|
